NTV'de yer alan habere göre; İklim krizinin sağlık üstündeki etkileri giderek artarken, sağlık alanındaki eşitsizlikleri gidermek için iklim değişikliği ile mücadele planlarının yeni tip corona virüs (Covid-19) sonrası kalkınma programlarına entegre edilmesine ihtiyaç duyuluyor.

KÜRESEL ÇAPTA ACİL EYLEME GEÇİLMELİ

Bu yıl altıncısı yayınlanan ve 38 akademik kurum ile Birleşmiş Milletler kuruluşlarında görev yapan araştırmacıların fikir birliğini temsil eden Lancet Sağlık ve İklim Değişikliği Geri Sayım Raporu'na (Lancet Countdown) göre, iklim değişikliğinin etkilerini azaltmak, adil ve sürdürülebilir bir gelecek kurmak için global çapta acil eyleme geçilmesi gerekmektedir.

Küresel sıcaklık artışının uzun sürede gezegende yaratacağı etkilerin bedelinin insan sağlığıyla ödeneceği ve iklim değişikliğine sebep olan emisyonların nispeten daha az salındığı düşük gelirli ülkelerin toplumlarının en sert etkileri yaşayacağı öngörülüyor.
Rapora göre, Covid-19 aşılarına erişimin adil şekilde sağlanamadığı bu dönemde, iklim değişikliğine karşı sürdürülen global mücadelede de benzer eşitsizlikler görülüyor.

GELİŞMEMİŞ ÜLKELER HER ANLAMDA GERİDE KALIYOR

Bu kapsamda, insani gelişme endeksi sıralamasında en alt sıralarda yer alan ve emisyonlarda en az sorumluluğu olan ülkeler, iklim değişikliğine uyum planlarının sağlık üstündeki etkilerinden yararlanmada da en geride kalıyor.

Bu sebeple, Covid-19 sonrası toparlanma planlarının Paris Anlaşması ile uyumlu olması, global sıcaklık artışını 1,5 dereceyle sınırlandırmak için gerekli olan sıfır karbon yatırımlarının yapılması, toplumsal ve sağlık alanındaki eşitsizliklerin azaltılması için siyasi liderlere ve politika yapıcılara çağrıda bulunuluyor.

Birçok ülke iklim değişikliğinin sağlık üstündeki etkilerine karşı hazırlıksız ve ülkeler yetersiz finansman sebebiyle sağlık ve iklim değişikliği konusunda planlarını uygulayamıyor. Dünyada, iklim değişikliğine uyum paketlerinde sağlık alanına ayrılan fonlar toplam iklim değişikliği uyum fonunun yüzde 0,3'üne karşılık geliyor.

Raporda takip edilen 44 göstergeye göre, iklim değişikliğinin sağlık üstündeki etkileri "hiç durmadan" artıyor.

Dang humması, chikungunya ve zika salgınlarının patlak verme olasılığı, Avrupa ülkeleri de dahil olmak üzere, insani gelişme endeksi yüksek ülkelerde en hızlı biçimde yükseliyor.

İnsani gelişme endeksi düşük olan ülkelerin yüksekte kalan ve diğer alanlara kıyasla daha serin bölgelerinde sıtmaya elverişli ortamlar çoğalıyor. Kuzey Avrupa ve Amerika'nın kıyı bölgeleri, gastroenterit, ağır yara enfeksiyonları ve sepsis üreten mikropların gelişmesine daha elverişli hale geliyor.

570 MİLYON İNSAN SEL RİSKİ ALTINDA

Mevcut deniz seviyelerinden beş metreye kadar yükseklikte yaşamakta olan 569,6 milyon insanın sel, şiddetli fırtına, toprak ve su tuzlanmasıyla karşılaşma ve çoğunun bu bölgeleri kalıcı olarak terk etme riski artıyor.

KURAKLIKTA ARTIŞ YAŞANIYOR

Geçen yıl dünya genelindeki kara alanlarının yüzde 19'u sene boyunca aşırı kuraklıktan etkilenirken, iklim değişikliği kuraklık olaylarının sıklığında, yoğunluğunda ve sürecinde artışa yol açıyor.

Su güvenliği, sanitasyon hizmetleri ve gıda verimliliğini tehdit eden iklim değişikliği sebebiyle orman yangınları ve kirleticilere maruz kalma riski büyüyor.

Aşırı kuraklık ve gıda güvensizliğinden en çok etkilenen bölgeler arasında Afrika Boynuzu yer alırken, incelenen 136 kıyı ülkesinden 95'inde deniz yüzeyi sıcaklığının yükselmesi bu ülkelerin deniz kaynaklı gıda güvenliğine yönelik tehdit oluşturuyor. Bu gelişmeler dünyada günlük gıda ihtiyacını denizlerden elde eden 3,3 milyar insanı da hızla tehdit ediyor.

SICAK HAVA DALGALARINDAN EN ÇOK ETKİLENEN ÜLKELER

İklim değişikliği sebebiyle 65 yaş üstündeki yetişkinler daha fazla sıcak hava dalgasına maruz kalırken, sıcak hava dalgalarından en çok Çin, Hindistan, ABD, Japonya ve Endonezya'daki yaşlılar etkileniyor.

Lancet Countdown İcra Direktörü Anthony Costello, rapora ilişkin değerlendirmesinde, iklim değişikliğinin şimdiden sağlığa zarar verdiğini belirterek, "Her ülke bir taraftan Covid-19 kriziyle, bir yandan da iklim krizinin çeşitli yönleriyle mücadele ediyor. Bu seneki rapor, 134 ülkede orman yangınlarında bir artış yaşandığını gösteriyor. Milyonlarca çiftçi ve inşaat işçisi, çalışamayacak kadar sıcak geçen günler sebebiyle gelir kaybına uğruyor" dedi.

Ülkelerin salgından toparlanmaya yönelik planlarına iklim değişikliği ile mücadelenin entegre edilmesi gerektiğinin önemini vurgulayan Costello, "Önümüzde bir seçenek var. Covid-19'dan sonra toparlanma, bizi insan sağlığını iyileştirme ve eşitsizlikleri azaltma yoluna sokan yeşil bir toparlanma olabileceği gibi, mevcut durumun devam ettirildiği ve hepimizi riske atan bir süreç de olabilir" değerlendirmesinde bulundu.

Raporun başyazarı Maria Romanello ise sağlık ve iklim değişikliği konusundaki ilerlemeyi beş senedir takip ettiklerini fakat ihtiyaç duyulan değişimi henüz göremediklerini aktardı.

Emisyonların düşürülmesi ve yenilenebilir enerji alanında olumlu yönde çok az ilerleme görüldüğünü aktaran Romanello, şunları kaydetti:

"Bu yıl yoğun sıcak hava dalgaları, ölümcül seller ve orman yangınları pek çok insanı mağdur etti. Bütün bunlar, iklim değişikliğine karşı mücadele etmediğimiz hergün, durumun daha da kritik hale geldiğini gösteren dehşet verici uyarılar. Covid-19 sonrası toparlanma sürecine trilyonlarca dolar harcanıyor ama harcanan her beş doların sadece biri sera gazı emisyonlarını azaltmaya gidiyor."